غیبت: گناهی که به آبروی انسان آسیب می‌زند
غیبت از بزرگ‌ترین گناهان است. آبروی انسان سرمایه‌ی ارزشمند او در زندگی است و تهدید آن، همچون تهدید جان انسان است. حتی گاهی ترور شخصیت از ترور جسمی مهم‌تر است و گناه آن ممکن است از قتل نفس هم سنگین‌تر باشد.
غیبت چیست؟
غیبت به معنای بیان عیبی از شخص دیگری است که در غیاب او گفته شود. این عیب می‌تواند جسمی، اخلاقی، یا حتی در رفتارها و سخنان فرد باشد و حتی به مسائلی مانند وضعیت خانه، خانواده یا کار او نیز تعلق داشته باشد. به‌طور کلی، اگر فردی در مورد دیگری عیب‌جویی کند و قصد آزار و تحقیر او را داشته باشد، این عمل غیبت محسوب می‌شود و حرام است.
غیبت در قرآن و روایات
در قرآن کریم، در سوره حجرات آیه ۱۲ آمده است: «و لا یغتب بعضکم بعضاً ایحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتاً فکرهتموه». خداوند در این آیه غیبت کردن را مانند خوردن گوشت مرده برادر مسلمان می‌داند که قطعا هیچ‌کس تمایلی به آن ندارد. این آیه نشان می‌دهد که آبروی افراد مسلمان باید همچون گوشت تن آنها محترم باشد و غیبت کردن آن همچون خوردن گوشت مرده است که فرد قادر به دفاع از خود نیست.
پیامبر اکرم (ص) نیز در یکی از روایات شب معراج، مشاهده کرد که کسانی در عذاب هستند که در دنیا گوشت مردار می‌خوردند و جبرئیل به او گفت که این افراد کسانی هستند که در دنیا غیبت می‌کردند.
چرا غیبت گناه است؟
غیبت گناه است چون به آبرو و حیثیت دیگران آسیب می‌زند و باعث تخریب روابط اجتماعی می‌شود. این عمل می‌تواند به بدبینی، بی‌اعتمادی و حتی درگیری‌های اجتماعی و خانوادگی منجر شود. در نهایت، غیبت می‌تواند بذر کینه و نفرت را در دل‌ها بکارد و در برخی موارد زمینه‌ساز نزاع‌های خونین شود.
مواردی که غیبت جایز است
با وجود اینکه غیبت به‌طور کلی حرام است، در برخی شرایط خاص می‌توان آن را مجاز دانست:
- غیبت از کسانی که فسقشان آشکار است، مانند افرادی که علناً شراب می‌نوشند.
- در شکایت از ظلمی که به شخص وارد شده.
- در مشورت برای انجام معامله، زمانی که طرف مشورت اطلاعاتی دارد که به نفع فرد است.
- برای نهی از منکر، وقتی که غیبت باعث ترک رفتار غلط فردی می‌شود.
- برای شفاف‌سازی در مورد فاسقان، به‌ویژه کسانی که دروغ می‌گویند.
چگونه از گناه غیبت توبه کنیم؟
غیبت یکی از گناهان کبیره است و اگر کسی مرتکب آن شود، باید به سرعت از آن پشیمان شود و از خداوند استغفار کند. علاوه بر این، فرد باید تصمیم بگیرد که دیگر از این گناه اجتناب کند. اگر فردی که غیبت شده هنوز زنده است، باید از او عذرخواهی کند؛ در غیر این صورت، باید برای او استغفار کرده و عمل نیک انجام دهد تا شاید خداوند او را ببخشد.
