احکام اذان و اقامه و اهمیت آنها در اسلام
اذان و اقامه، پیش از آغاز نماز از مستحبات موکد به شمار می‌روند که گفتن هر دو، به ویژه قبل از تکبیر اول نماز، ثواب فراوانی را برای نمازگزار به همراه خواهد داشت. اذان مجموعه‌ای از اذکار خاص است که برای اعلام فرا رسیدن وقت نمازهای روزانه به صورت بلند گفته می‌شود.
اذان به معنای اعلان وقت نماز و اقامه به معنای دعوت به انجام نماز به جماعت است. در نماز فرادی، اذان و اقامه خطاب به نفس فرد نمازگزار است یا برای تشویق به انجام نماز محسوب می‌شود.
احکام اذان و اقامه
آیا اقامه جزء واجبات است؟
پرسش: آیا گفتن اذان و اقامه برای هر نماز واجب است و آیا می‌توان با یک اذان و اقامه چند نماز خواند؟
پاسخ آیت‌الله هادوی تهرانی:
اذان و اقامه تنها در نمازهای واجب روزانه (نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا) وارد شده است. برای قضای این نمازها نیز خواندن اذان و اقامه مجاز است. اذان مستحب است، ولی اقامه نباید ترک شود. با یک اذان، می‌توان چند نماز خواند، مشروط به اینکه فاصله بین دو نماز زیاد نباشد.
پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی:
مستحب است که نمازگزار قبل از نمازهای واجب یومیه، ابتدا اذان بگوید و سپس اقامه و سپس نماز را شروع کند. ترک اذان و اقامه، مخصوصاً اقامه، توصیه نمی‌شود. در صورتی که دو نماز به هم نزدیک خوانده شوند، اذان نماز دوم ساقط می‌شود.
احکام کلی اذان و اقامه
- اذان و اقامه برای نمازهای واجب روزانه مستحب است، حتی اگر نماز قضا باشد یا نماز مسافر باشد.
- در نمازهای عید فطر و قربان، به جای اذان و اقامه، سه بار «ألصّلاه» گفته می‌شود.
- مستحب است که در روز اول زندگی کودک، قبل از افتادن بند ناف، اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او خوانده شود.
- «أشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِی اللّه» جزو اذان و اقامه نیست، اما بهتر است بعد از «أشهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّه» به قصد قربت گفته شود.
نحوه خواندن اذان و اقامه
اذان:
- الله اکبر، الله اکبر
- أشهد أن لا إله إلا الله
- أشهد أن محمدًا رسول الله
- حی على الصلاة، حی علی الفلاح
- لا إله إلا الله
اقامه:
- الله اکبر، الله اکبر
- أشهد أن لا إله إلا الله
- أشهد أن محمدًا رسول الله
- حی علی الصلاة، حی علی الفلاح
- قد قامت الصلاة، قد قامت الصلاة
- الله اکبر، الله اکبر
- لا إله إلا الله
اهمیت اذان و اقامه
در روایات آمده است که برای خواندن اذان و اقامه ثواب‌های فراوانی در نظر گرفته شده است. پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: “هر کسی اذان بگوید، حق تعالی ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار صدیق را به او عطا می‌کند.”
در روایات دیگر آمده است که وقتی مؤذن اذان می‌گوید، ۹۰ هزار فرشته بر او صلوات می‌فرستند و در قیامت در سایه عرش الهی خواهد بود. همچنین، کسی که اذان بگوید، صدایش در آسمان بلند می‌شود و هر کسی که صدای او را بشنود، تصدیق می‌کند و از ثواب نمازگزاران بهره‌مند می‌شود.
