خداحافظی تلخ ایرانی‌ها با کارتونی که چند نسل را فوتبالیست کرد

مجموعه مانگای محبوب «کاپیتان فوتبالیست‌ها» که در ایران با نام فوتبالیست‌ها شناخته می‌شد، سرانجام پس از 43 سال پایان یافت. مانگایی که به‌واسطه آن بسیاری از فوتبالیست‌های محبوب این روزهای دنیای فوتبال، به این رشته ورزشی علاقه‌مند شده بودند و مردم ژاپن را به‌سمت فوتبال سوق داد حالا به پایان رسیده است.

در این گزارش قصد داریم از تاثیر مجموعه «فوتبالیست‌ها»، روی جامعه ژاپن و موفقیت این کشور در رشته فوتبال بگوییم که چطور یک برنامه تلویزیونی تا این حد در قلب مردم دنیا نفوذ و بسیاری را عاشق فوتبال کرد. کارتون فوتبالیست‌ها سرنوشت بسیاری از بزرگان دنیای فوتبال را تغییر داد و حالا با پایان یافتنش شاید مسیری که خودش خلق کرده بود، متوقف شود.

پایان خاطرات دو نسل

قسمت پایانی این مجموعه که تاکنون 90 میلیون نسخه از آن در بیش از 50 کشور جهان به فروش رسیده سرانجام به پایان رسید؛ ‌یوئیچی تاکاهاشی این مجموعه مانگا را در سال 1981 شروع کرد. ‌داستانی درباره یک نوجوان اعجوبه 11‌ساله ژاپنی که قرار بود دنیا را ‌شیفته خود کند. پنج‌شنبه هفته گذشته آخرین بخش از مانگای فوتبالیست‌ها در ژاپن روی ‌قفسه کتاب‌فروشی‌ها قرار گرفت. روی جلد این مانگا نوشته شده ‌بود: «شجاعت سوباسا و دوستانش را در قلب‌تان حک کنید.» تصویر ‌روی جلد این مانگا هم تصویر شخصیت اصلی سوباسا اوزارا بود که ‌پیراهن تیم‌ملی فوتبال ژاپن را به تن داشت. ‌

«تاکاهاشی»، خالق داستان فوتبالیست‌ها اما در آخرین گفت‌وگوی خودش اعلام کرد که داستان سوباسا و یارانش را به‌صورت آنلاین ادامه خواهد داد و با طرح‌هایی جدید برای مخاطبانش پخش می‌کند. شاید دیدگاه تاکاهاشی این است که به طرق دیگر این مجموعه را ادامه دهد تا به درآمدزایی برسد. این مجموعه داستان مصور ژاپنی، ابتدا در سال ۱۹۸۱ توسط یوئیچی تاکاهاشی در مجله هفتگی «شونن جامپ» به چاپ رسید. استقبال از آن باعث شد تا این مجموعه به‌صورت مستقل با نام «کاپیتان سوباسا» انتشار یابد و در سال ۱۹۸۳ نیز انیمیشنی با همین نام از تلویزیون ژاپن پخش شد. این مجموعه برای اولین‌بار در دهه 70 خورشیدی به فارسی دوبله و تحت نام کارتون «فوتبالیست‌ها» از تلویزیون ایران برای مخاطبان فارسی‌زبان پخش شد.

چرا فوتبالیست‌ها ساخته شد؟

داستان کارتونی فوتبالیست‌ها یا همان سوباسا، به‌شکل جذابی آغاز می‌شود. سوباسا که فقط یک‌سال داشته، درحال فوتبال بازی کردن در خیابان بوده که یک اتوبوس به سمت او می‌آید. باتوجه به اینکه سوباسا توپ فوتبال را بغل کرده بود، مانع از آسیب جدی او از این تصادف هولناک می‌شود. سوباسا به‌مرور به‌سمت فوتبالیست شدن حرفه‌ای می‌رود و همیشه به مادرش می‌گوید، یکی از رویاهای اصلی او قهرمان‌شدن با تیم‌ملی ژاپن در جام‌جهانی است. بازیکنی که هنوز وارد تیمی حرفه‌ای نشده است.

در ایران، تیم فوتبالیست‌ها به اسم «شاهین» و تیم رقیب و قدرتمند مقابل سوباسا، به‌نام «عقاب» بود. نام‌هایی بومی که در دوبله فارسی نیز بسیار محبوب شده بود. فدراسیون فوتبال ژاپن نیز از ادامه ساخت این سریال حمایت کرد، چراکه هدف این بود که مردم کشور ژاپن علاوه بر تکواندو، کاراته و سایر ورزش‌های رزمی به سمت فوتبال نیز سوق داده شوند. مدیران فوتبالی ژاپن این عقیده را داشتند که قرار است فوتبال به زودی تبدیل به یک صنعت شود و هدف‌شان صرفاً حضور در جام‌جهانی 1998 فرانسه است که محقق هم شد. طرح زیبای لباس تیم‌ملی ژاپن نیز مشابه لباس‌هایی بود که یاران سوباسا در جام‌جهانی پوشیده بودند.

رکوردهایی که شکسته شد

سریال انیمیشنی فوتبالیست‌ها به‌حدی محبوب شد که حتی روی ادبیات فوتبالی رؤسای فدراسیون فوتبال این کشور نیز تاثیر داشت. رئیس فدراسیون فوتبال ژاپن پیش‌تر گفته بود همانطور که در سریال فوتبالیست‌ها دیدیم، قصد داریم در جام‌جهانی 2050 به مقام قهرمانی برسیم و این هدف را دنبال می‌کنیم. خالق شخصیت سوباسا گفته، سوباسا قرار است در قسمت‌های بعدی که هنوز ساخته نشده در جام‌جهانی و المپیک نیز به میدان برود.

مقامات توکیو پیش‌تر در سال 2013 مجسمه برنزی سوباسا را در نزدیکی منزل خالق این سریال نصب کرده بودند. در اغلب نظرسنجی‌های انجام‌گرفته در ژاپن، «کاپیتان سوباسا» و مجموعه تلویزیونی اقتباس‌شده از آن، در میان ۵۰ انیمیشن برتر قرار گرفته است. گفتنی است تنها از شکل چاپی مانگاهای کاپیتان سوباسا تا امروز 70 میلیون نسخه ساخته شده و در کشورهای دیگر نیز 10 میلیون نسخه به فروش رفته است.