۷ دلیل اصلی پاره شدن تسمه تایم خودرو + نشانه‌ها
قطعاتی در خودرو هستند که علی‌رغم قیمت پایین، کاربرد حیاتی دارند. این قطعات معمولا در انتقال قدرت بین بخش‌های مختلف پیشرانه نقش ایفا می‌کنند. در عین حال آسیب دیدن آن‌ها نیز خسارت‌های جدی را به‌بار می‌آورد. به‌همین دلیل باید همواره نسبت به عملکرد آن‌ها حساس باشید.
یکی از مهم‌ترین قطعات با این مشخصات، تسمه تایم است. قطعه‌ای پلاستیکی که از نظر قیمت با بسیاری دیگر از قطعات موتور قابل مقایسه نیست؛ اما اگر پاره شود، خودرو شما روشن نخواهد شد. اگر کنجکاو هستید که با علت پاره شدن تسمه تایم و همچنین علائم و دلایل این اتفاق آشنا شوید، حتما تا پایان این مطلب را با دقت مطالعه کنید.
چرا بعد از پاره شدن تسمه تایم، ماشین روشن نمی‌شود؟
قبل از اینکه به‌سراغ بررسی علت پاره شدن تسمه تایم ماشین برویم، بد نیست که به‌یک موضوع مهم بپردازیم. شما باید بدانید که استارت زدن بعد از پاره شدن تسمه تایم بی‌فایده است؛ چرا که خودرو روشن نخواهد شد. دلیل این اتفاق نیز به‌ماهیت عملکرد تسمه تایم در پیشرانه ماشین بر می‌گردد. تسمه تایم روی پولی‌های میل لنگ و میل سوپاپ قرار گرفته و در واقع این قطعه مهم پیشرانه ماشین را به‌هم متصل می‌کند.
بعد از استارت زدن، در کسری از ثانیه یک چرخه احتراق در موتور اتفاق می‌افتد و همزمان میل لنگ نیز به‌چرخش در می‌آید. تسمه تایم به‌گونه‌ای تنظیم شده تا در ازای هر ۲ دور چرخش میل لنگ، ۱ دور میل سوپاپ به‌گردش در بیاید. پاره شدن تسمه تایم باعث می‌شود که اتصال بین میل لنگ و میل سوپاپ قطع شود. در نتیجه علی‌رغم گردش میل لنگ، میل سوپاپ نمی‌چرخد. به‌همین دلیل عملا چرخه انتقال قدرت در خودرو شکل نمی‌گیرد و ماشین روشن نمی‌شود.
علت پاره شدن تسمه تایم ماشین چیست؟
علت پاره شدن تسمه تایم ماشین، گاهی اوقات مربوط به نحوه رانندگی افراد و در مواقعی نیز در ارتباط با مشکلات فنی خودرو است. روی‌هم‌رفته اصلی‌ترین دلایل پاره شدن تسمه تایم ماشین را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد:
آسیب دیدن بلبرینگ تایم
رانندگی با دنده مرده
نصب اشتباه تسمه تایم
نشتی روغن هیدرولیک و موتور
تعویض دنده معکوس اشتباه
در این قسمت لازم است که درباره هر یک از مواردی که اشاره کردیم و نقش آن‌ها به‌عنوان دلیل پاره شدن تسمه تایم خودرو بیشتر توضیح دهیم.
۱. رانندگی با دور موتور زیاد
پیشنهاد می‌کنیم که به‌خصوص با خودروهای داخلی خیلی به‌رانندگی با دور موتور بالاتر از ۳۰۰۰ دور در دقیقه فکر نکنید. شاید بارها پای خود را روی پدال فشار داده باشید و دور موتور بدون کوچک‌ترین مشکلی حتی به ۴۰۰۰ دور بر دقیقه هم برسد؛ اما واقعیت این است که در این حالت بخش‌های مختلفی از پیشرانه خودرو شما تحت فشار جدی قرار می‌گیرند. یکی از این بخش‌ها، تسمه تایم است. اگر به‌رانندگی با دور موتور بالا عادت دارید، باید منتظر پاره شدن تسمه تایم باشید.
۲. آسیب دیدن بلبرینگ تایم
بلبرینگ تایم یکی از قطعاتی که تسمه تایم در ارتباط با آن می‌چرخد. زمان تعویض این قطعه معمولا هر ۱۰۰ هزار کیلومتر است. در حالی که تسمه تایم را معمولا در ۶۰ هزار کیلومتر تعویض می‌کنند. این اختلاف در جایگزین کردن این قطعات، ممکن است باعث بروز مشکل شود. خرابی بلبرینگ تایم، علت پاره شدن تسمه است. خیلی از تعمیرکاران حرفه‌ای به‌شما پیشنهاد می‌دهند که تسمه تایم و بلبرینگ تایم ماشین را همزمان تعویض کنید.
۳. رانندگی با دنده مرده
گاهی اوقات لازم نیست به دنبال دلیل پاره شدن تسمه تایم در موضوع خاصی باشید. رانندگی با دنده مرده که متاسفانه در معابر شلوغ شهری مانند تهران رایج است، می‌تواند زمینه پاره شدن تسمه تایم را فراهم کند. هر دنده ماشین برای رانندگی با سرعت خاصی کاربرد دارد.
وقتی شما به‌هر دلیل مجبور به کاهش سرعت می‌شوید ولی از دنده سه به دو یا یک معکوس نمی‌کشید، برای سرعت گرفتن خودرو باید بیش از حد پدال گاز را بفشارید. این موضوع فشار زیادی را به تسمه تایم وارد کرده و ممکن است باعث پاره شدن آن شود.
۴. نصب اشتباه تسمه تایم
تسمه تایم باید با توجه به ساختار میل لنگ و میل سوپاپ تنظیم شود تا عملکرد درستی داشته باشد. شل یا سفت بودن آن باعث بروز مشکل می‌شود. نصب تسمه تایم معمولا در تعمیرگاه‌ها صورت می‌گیرد. حتما این کار را به‌فردی مطمئن و کاربلد بسپارید. خیلی از مواقع سفت بستن تسمه تایم جدید باعث می‌شود که سریع‌تر از آنچه فکرش را بکنید، پاره شود و مشکلات بعدی را به‌دنبال بیاورد.
۵. نشتی روغن هیدرولیک و موتور
باید مراقب باشید که نشتی روغن از بخش‌های مختلف ماشین روی تسمه تایم نریزد. روغن باعث چرب شدن سطح تسمه تایم می‌شود. تجربه نشان می‌دهد که این اتفاق باعث آسیب دیدن تسمه شده و احتمال پاره شدن آن را افزایش می‌دهد.
۶. تعویض دنده معکوس اشتباه
تا حالا برای شما پیش آمده است که قصد معکوس کشیدن از دنده چهار به سه را داشته باشید؛ اما به اشتباه دنده یک را جا بزنید؟ این اشتباه شاید برای کسانی که به‌تازگی رانندگی با دنده بالا در جاده‌ها را تجربه می‌کنند، رخ دهد. معکوس کشیدن اشتباه، علت پاره شدن تسمه تایم است؛ چرا که فشار زیادی را به آن وارد می‌کند.
۷. پاره شدن تسمه دینام
تسمه دینام به‌صورت مستقیم هیچ ارتباطی با تسمه تایم ندارد. عمر مفید تسمه دینام کمتر است و باید حدود ۲۰ هزار کیلومتر یکبار آن را تعویض کنید. اگر به هر دلیل تسمه دینام پاره شود، تکه‌های آن پخش می‌شود و احتمال دارد که به‌سمت تسمه تایم نیز پرتاب شوند. این اتفاق می‌تواند باعث آسیب دیدن و پاره شدن تسمه تایم نیز شود.
علائم پاره شدن تسمه تایم کدامند؟
بعد از بررسی علت پاره شدن تسمه تایم، باید به این سوال پاسخ دهیم که چگونه متوجه پاره شدن آن شویم. اولین نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که تسمه تایم معمولا حین رانندگی پاره می‌شود. بنابراین خیلی نمی‌توانید روی شنیدن صدای پاره شدن تسمه تایم حساب کنید.
قبل از اینکه علائم پاره شدن تسمه تایم را ذکر کنیم، یک ترفند ساده و کاربردی را از نظر می‌گذرانیم. پرسش مهم این است که هنگام پاره شدن تسمه تایم ماشین چه کنیم؟ طبیعی است که اولین کار شما بعد از خاموش شدن ماشین حین رانندگی، استارت زدن است. اما همان طور که بالاتر اشاره کنیم، استارت زدن بعد از پاره شدن تسمه تایم، بی‌فایده است؛ چرا که ماشین روشن نخواهد شد.
هل دادن ماشین
بنابراین احتمالا مجبور خواهید شد که خودرو را به‌کنار خیابان هل دهید. در این حالت باید سوییچ ماشین را روی حالت آماده به استارت قرار دهید تا صدای پمپ بنزین به‌گوش برسد. سپس ماشین را در دنده ۱ یا ۲ قرار دهید. اگر با هل دادن، خودرو حرکت کرد، شک نکنید که تسمه تایم پاره شده است. بنابراین باید جرثقیل خبر کنید تا ماشین شما را به نزدیک‌ترین تعمیرگاه برساند.
در کنار این راه عملی، بد نیست که نشانه های پاره شدن تسمه تایم را نیز بررسی کنیم. این نشانه‌ها معمولا وقتی تسمه تایم در آستانه پاره شدن قرار داشته باشد، رخ می‌دهند:
افزایش حجم دود خارج شده از اگزوز ماشین
لرزیدن موتور
افت توان خودرو
هر سه نشانه فوق به‌دلیل برهم خوردن هماهنگی بین پیستون و سوپاپ‌ها رخ می‌دهند. به‌‌عبارت دیگر این اتفاق باعث افت راندمان موتور می‌شود. در نتیجه طبیعی است که احتراق به‌شکل ناقص صورت گرفته و دود زیادی تولید شود. از آن گذشته قدرت موتور نیز کاهش پیدا می‌کند.
عواقب پاره شدن تسمه تایم چیست؟
همان طور که در مقدمه اشاره کردیم، عواقب پاره شدن تسمه تایم می‌تواند خیلی سنگین‌تر از آن چیزی باشد که به‌نظر می‌رسد. این قطعه لاستیکی نقش کلیدی در تنظیم زمان‌بندی حرکت پیستون و باز و بسته شدن سوپاپ‌ها در بلوکه سیلندر موتور ایفا می‌کند. پاره شدن تسمه تایم باعث می‌شود که زمان‌بندی چرخه عملکرد پیستون و سوپاپ در خودرو مختل شود. این موضوع یک چالش بزرگ را ایجاد می‌کند.
وقتی هماهنگی بین پیستون و سوپاپ مختل می‌شود، احتمال برخورد آن‌ها در حرکت رفت و برگشتی به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. سرعت بالای حرکت این قطعات باعث می‌شود که شدت برخوردهای آن‌ها نیز نسبتا زیاد باشد. در نتیجه طبیعی است که شاهد آسیب دیدن پیستون و سوپاپ‌ها باشید. اتفاقی که معمولا با ایجاد سروصدای زیادی در موتور نیز همراه خواهد بود.
عواقب پاره شدن تسمه تایم
عواقب پاره شدن تسمه تایم به‌همین جا ختم نمی‌شود؛ بلکه اگر به‌موقع برای جایگزین کردن آن اقدام نکنید، ممکن است مشکلات دیگری نیز به‌وجود بیایند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
مشکل پیدا کردن میل لنگ
آسیب دیدن بلوکه سیلندر موتور
پیشنهاد می‌کنیم که برای درک بهتر هزینه خسارت‌هایی که برشمردیم، حتما سری به بازار لوازم یدکی و دستمزد‌های تعمیرگاه‌ها بزنید. آن وقت حتما اهمیت علت پاره شدن تسمه تایم ماشین برای شما دو چندان می‌شود.
چه زمانی باید تسمه تایم ماشین را تعویض کنیم؟
در کنار توجه به دلیل پاره شدن تسمه تایم، لازم است که حتما موضوع زمان تعویض این قطعه لاستیکی را نیز در نظر بگیرید. نمی‌توان زمان دقیقی برای تعویض این قطعه ذکر کرد؛ اما تجربه نشان می‌دهد که معمولا با طی کردن مسافت ۶۰ هزار کیلومتر یا پشت سر گذاشتن زمان ۳ تا ۵ سال، باید تسمه تایم را تعویض کنید. به این ترتیب می‌توانید جلوی پاره شدن آن و خسارت‌های بعدی را بگیرید.
زمان تعویض تسمه تایم ماشین
اگر خودروی دست دوم خریداری می‌کنید، پیشنهاد ما این است که برای آسودگی خاطر، همان ابتدا تسمه تایم را تعویض کنید. متاسفانه تسمه تایم‌های تقلبی و بی‌کیفیت زیادی نیز در بازار وجود دارند. حتما به‌‌تعمیرگاه‌هایی معتبر مراجعه کنید که از قطعه اصلی استفاده می‌کنند.
کلام پایانی
در این مطلب به‌بررسی علت پاره شده تسمه تایم و نشانه‌های آن پرداختیم. هر چند در برخی از ماشین‌ها از زنجیر تایم استفاده می‌شود؛ اما در حال حاضر بخش قابل توجهی از خودروهای تولید داخل و وارداتی، تسمه تایم دارند. با در نظر گرفتن نکات ساده و مهمی که در این مطلب برشمردیم، می‌توانید از خسارت‌های سنگین و عواقب پاره شدن تسمه تایم در امان بمانید. پیشنهاد می‌کنیم که تعویض تسمه تایم به‌ازای هر ۶۰ هزار کیلومتر رانندگی را نیز حتما جدی بگیرید.
