بررسی‌ها نشان می‌دهد با وجود برخی نگرانی‌ها، بخش زیادی از جامعه از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف خواهند بود. خبر‌ها حاکی از آن است که نگرانی‌های مالیاتی طلافروشان نیز تقریبا برطرف شده است و به زودی فعالیت آن‌ها از سر گرفته خواهد شد.
به دنبال اخبار تصویب اصلاحات مدنظر شورای نگهبان در رابطه با قانون مالیات عایدی بر سرمایه، برخی سردرگمی‌ها در رابطه با این مالیات میان افراد به‌وجود آمد. برای مثال در زمینه طلا برخی تصور می‌کنند هر میزان طلا که داشته باشند باید برای آن مالیات بدهند.
این در حالی است که بررسی متن دقیق مصوبات مجلس نشان می‌دهد چنین مسائلی صحت ندارد و این ادعا که بخش زیادی از جامعه از پرداخت این مالیات معاف هستند تا حدودی درست است. طی روز‌های گذشته، اخبار مربوط به اخذ مالیات بر عایدی سرمایه از دارایی‌ها بسیار داغ شد.
شفاف نبودن اطلاعات در این زمینه سردرگمی‌هایی را به‌وجود آورده است؛ به‌طوری‌که برخی افراد فکر می‌کنند همین که طلا خریداری کنند و یا در خانه طلا داشته باشند باید برای آن مالیات پرداخت کنند. این در حالی است که بررسی دقیق‌تر مصوبه مجلس نشان می‌دهد چنین موضوعی صحت ندارد و معافیت‌های مالیات بر عایدی سرمایه تقریبا بسیار گسترده‌تر است.
علاوه بر ملک و خودرو یکی دیگر از دارایی‌های مشمول این مالیات طلا و ارز است. با توجه به اینکه تقریبا بخشی زیادی از جامعه مقداری طلا نزد خود دارند، درک نحوه اخذ مالیات از این دارایی را پراهمیت‌تر می‌کند. اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که افراد هر میزان طلا داشته باشند تا زمان فروش آن مشمول این مالیات نیستند؛ چون این مالیات روی سود حاصل از فروش دارایی وضع می‌شود. اما به‌طور کلی، هر فرد بالای ۱۸سال برای فروش تا ۱۵۰ گرم طلا از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است.
نرخ مالیات چقدر است؟
اما اگر طلایی که قصد فروش آن را دارند از این میزان بیشتر شود، مالیات آن چگونه اخذ خواهد شد؟ قبل از اعلام نرخ‌ها باید توجه کرد که مالیات مذکور از سود حاصل از فروش طلا، پس از تعدیل تورم یا به عبارتی کسر تورم از آن اخذ خواهد شد. به این ترتیب زمانی که طلا بیشتر از این میزان باشد، اگر زیر یک‌سال فروخته شود، بر ۳۰درصد، بین یک تا دو سال ۲۰ درصد و بیش از دو سال، ۱۰ درصد سود آن (پس از کسر تورم)، مالیات وضع می‌شود. یعنی اگر فردی از فروش طلای خود یک‌میلیون تومان سود کند، ابتدا با کسر تورم سود واقعی او را محاسبه خواهند کرد و پس از آن با توجه به زمانی که از تملک آن گذشته باشد، ۳۰ تا ۱۰ درصد از سود واقعی آن به‌عنوان مالیات اخذ خواهد شد.
یکی دیگر از معافیت‌هایی که برای خرید و فروش طلا در نظر گرفته شده، این است که اگر فروش طلا از طریق صورت‌حساب الکترونیک به صرافی‌های مجاز یا طلا فروشی‌های دارای پایانه فروشگاهی و ثبت صورت‌حساب‌های الکترونیک انجام شود، اساسا مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهد بود.
به گفته سخنگوی سازمان مالیاتی، افراد در زمان فروش طلا باید صورت‌حساب الکترونیک مطالبه کنند. در واقع اصطلاحا طلافروش باید صورت‌حساب الکترونیک مبنی بر خرید این میزان طلا را به فروشنده ارائه دهد؛ اگر چنین اتفاقی بیفتد، معامله مشمول مالیات نخواهد بود.
همچنین معاملات اوراق بهادار طلا نیز از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است. طبق تبصره۷ ماده۱۲ این طرح نیز عایدی سرمایه حاصل از انتقال اوراق بهادار یا کالای مورد معامله در بهابازار (بورس)ها و بازار‌های خارج از بهابازار (بورس) از قبیل صندوق‌های کالایی، صندوق‌های املاک و مستغلات و گواهی سپرده سکه طلا، مشمول مالیات موضوع این فصل نیست.
معافیت طلافروشان از مالیات عایدی
طی روز‌های گذشته شاهد اعتراض طلافروشان بودیم که برخی به اشتباه آن را مربوط به حوزه مالیات می‌دانند. البته باید توجه کرد که اعتراض طلافروشان از ابتدای دی‌ماه سال گذشته شروع شده است که مربوط به حوزه مالیات نیست، بلکه آن‌ها به ثبت اطلاعات خود در سامانه جامع تجارت اعتراض دارند. در همین رابطه باید توجه کرد که طلافروشان اگر اطلاعات موجودی طلای خود را ثبت کنند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه نخواهند شد؛ چون اصولا آن قانون مربوط به افراد غیرتجاری است. همچنین نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که مالیات بر عایدی سرمایه ۳ سال پس از قانونی شدن اجرایی خواهد شد و به اصصلاح ۳ سال تنفس دارد. البته این مالیات هنوز قانونی نشده و ایرادات شورای نگهبان به آن در مجلس اصلاح شده است. حال باید منتظر نظر نهایی شورای نگهبان ماند.
سیاست‌های تسهیلگرانه قانون‌گذار جواب داد؟
مشاهدات به عمل آمده از بازار طلا حاکی از آن است که بخشی از فعالان این صنف دست از اعتصاب کشیده و فعالیت خود را از سر گرفته‌اند. در هفته گذشته خبر اعتصاب طلافروشان در اعتراض به قانون مالیات بر عایدی سرمایه منتشر شد. در مقابل سازمان امور مالیاتی با هدف جلب رضایت فعالان بازار طلا اقدام به شفاف‌سازی و اعلام برخی سیاست‌های تسهیلگرانه کرد که به نظر می‌رسد بخشی از معامله‌گران فلز زرد به این سیاست‌ها واکنش مثبتی نشان داده‌اند.
فعالان صنف طلا در حال بازگشت به بازار هستند. از ابتدای مراحل تدوین قانون مالیات بر عایدی سرمایه، معامله‌گران بازار طلا از مخالفان جدی آن محسوب می‌شدند. آن‌ها چند باری در اعتراض به قانون مذکور دست به اعتصاب زدند که آخرین آن در دو هفته گذشته بود. از جمله مهم‌ترین مشکلات این افراد اطلاعات خواسته شده توسط سامانه‌های دولتی نظیر حجم دارایی‌های آن‌ها بود.
در روز‌های پایانی هفته گذشته وزارت صمت با هدف شفاف‌سازی و رفع اعتراض معامله‌گران بازار طلا بیانیه جدیدی صادر کرد که در بخشی از آن نوشته شده بود: «در خصوص مالیات بر عایدی سرمایه یا CGT یا مالیات بر سوداگری هر چند هنوز به تایید شورای نگهبان نرسیده و قانون نشده است، ولی لازم است اطلاع‌رسانی شود که طبق متن مصوبات مجلس این مالیات مشمول واحد‌های صنفی نمی‌شود و در خصوص نگرانی‌های ایجاد شده در مردم به عنوان مشتریان اصناف نیز باید توجه کرد که در متن مصوبات علاوه بر معافیت تا ۱۵۰ گرم برای هر گونه فروش طلا به واحد‌های صنفی که توسط این واحد‌ها در سامانه مؤدیان ثبت می‌شود معافیت کامل از هرگونه مالیات بر عایدی سرمایه در نظر گرفته شده است و لذا در صورت اطلاع‌رسانی صحیح نه تنها مردم هیچ نگرانی نخواهند داشت، بلکه مشتاق ثبت اطلاعات به جهت بهره‌مندی از معافیت مالیاتی خواهند بود.»
روز گذشته نیز آیت محمدولی، کارشناس و فعال بازار طلا در رابطه با وضعیت فعالیت طلافروشان بازار، گفت: «خوشبختانه امروز حدود ۳۰ درصد از طلافروشان بر سرکار برگشته و فعالیت خود را از سرگرفتند. بخشی از آن تعدادی هم که تعطیل هستند، مسائل شخصی مثل مسافرت و… داشتند.»
او ادامه داد: «پیش‌بینی می‌شود با قول مساعدتی که سازمان امور مالیاتی در رابطه با رفع ابهامات و مشکلات سامانه تجارت داده است؛ فعالیت طلافروشان بازار از فردا به‌طور کامل از سرگرفته شود.» در نتیجه به‌نظر می‌رسد اقدامات و سیاست‌های نهاد قانون‌گذار تا حدی مفید واقع شده و احتمال بازگشت بازار طلا به شرایط عادی خود وجود دارد.
یک تلاش دیگر برای فتح کانال ۶۰
با شروع بازار در هفته کاری جدید نرخ دلار آزاد مجددا به سمت سطوح قیمتی کانال ۶۰ هزار تومانی حرکت کرد. حضور پیشین نرخ این ارز در روز‌های پایانی هفته گذشته با شکست مواجه شده بود، دلار آزاد در روز گذشته برای چهارمین بار در بازه یک ماه اخیر وارد کانال ۶۰ هزار تومانی شد. هر برگ از این اسکناس آمریکایی در نخستین معاملات صبح روز گذشته فعالیت خود را با حدود ۲۰۰ تومان کاهش نسبت به نرخ روز پنج‌شنبه در رقم ۶۱ هزار تومان آغاز کرد.
در ادامه بازار دیروز نرخ این ارز ریزش ۲۰۰ تومانی دیگری را نیز تجربه کرد تا در نهایت با افت قیمتی ۴۰۰ تومانی نسبت به آخرین نرخ نقدی در رقم ۶۰ هزار و ۸۰۰ تومان به فعالیت خود خاتمه دهد. تلاش‌های پیشین دلار جهت حضور در کانال ۶۰ با حمایت معامله‌گران همراه می‌شد.
حال باید دید این افت قیمت نیز در بازار روز یکشنبه جبران خواهد شد یا دلار از هسته سخت کانال ۶۰ هزار تومانی عبور خواهد کرد. علاوه بر دلار نرخ دیگر شاخص‌های ارزی بازار تهران نیز در روز گذشته کاهشی بود. هر برگ یورو و پوند در عصر روز گذشته به ترتیب با افت قیمت‌های ۴۵۰ و ۵۰۰ تومانی خود در ارقام ۶۵ هزار و ۴۰۰ تومان و ۷۶ هزار تومان معامله شدند.
با کاهشی شدن نرخ ارز در بازار غیررسمی، تابلو‌های بازار سکه قرمز شد. نرخ آزاد ارز از جمله پارامتر‌های اصلی تعیین‌کننده قیمت سکه طلا در بازار کشور است. در نتیجه افت نرخ دلار در روز گذشته تبعات کاهشی برای نرخ سکه به همراه داشت. هر قطعه سکه طلا طرح جدید در عصر روز گذشته با افت قیمتی ۳۰۰ هزار تومانی نسبت به نرخ روز پیشین در رقم ۴۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان به فروش رسید. ربع سکه طلا نیز با افتی ۲۰۰ هزار تومانی به رقم ۱۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید.
