تمام داستان‌هایی که صداوسیما تعریف کرد و کسی باور نکرد
یک مرور کلی بر سریال‌هایی که از ابتدای سال ۱۴۰۱ روی آنتن شبکه‌های مختلف رفتند، کافی است تا به کیفیت عملکرد تلویزیون در تولید و پخش سریال‌ها در سالی که رو به پایان است، پی ببریم.
برترین‌ها: یک مرور کلی بر سریال‌هایی که از ابتدای سال 1401 روی آنتن شبکه‌های مختلف رفتند، کافی است تا به کیفیت عملکرد تلویزیون در تولید و پخش سریال‌ها در سالی که رو به پایان است، پی ببریم. در سال‌های اخیر مرکز افکارسنجی صداوسیما، تحقیقاتی در زمینه میزان بینندگان سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیون در بازه‌های زمانی مختلف انجام می‌داد و نتایج را به صورت آماری منتشر می‌کرد و حالا مدتی است که بر خلاف تمام این سال‌ها از انتشار نتایج این نظرسنجی‌ها خبری نیست. میزان بازدید سریال‌ها در تلوبیون نیز نظرات مخاطبان درباره مجموعه‌هایی که از ابتدای سال روی آنتن رفتند و همچنین ارزیابی کیفیت آن‌ها ثابت کرد که سریال‌های تلویزیونی نتوانستند بینندگان فراوانی داشته باشند و در این شرایط، بازپخش مجموعه‌های تکراری بیشتر با استقبال مواجه شد.
کمدی‌های ناموفق
در سال 1401، دست تلویزیون از پخش کمدی‌های خوب و پرمخاطب نیز خالی بود. در تعطیلات نوروز، فصل سوم مجموعه «زیرخاکی» روی آنتن رفت و با جذب 69 درصد بیننده توانست مانند فصول قبل مورد توجه قرار بگیرد، اما دیگر سریال کمدی نوروز یعنی «خداداد» با قصه‌ای کلیشه‌ای و شوخی‌های ضعیف با استقبال مواجه نشد و سریال «خوشنام» که رمضان امسال روی آنتن رفت نیز کیفیت بالایی نداشت. دیگر سریال‌های کمدی مانند «آزادی مشروط» در شبکه یک، «وضعیت زرد 2» و «جزر و مد» در شبکه دو، «چشم‌بندی» و «کتونی زرنگی» در شبکه سه و «زیر یه سقف» در شبکه نسیم نیز مجموعه‌های موفقی نبودند و نظر مخاطبان را جلب نکردند. می‌توان گفت تنها کمدی قابل دفاع و پربیننده تلویزیون در سال 1401 مجموعه «زیرخاکی 3» است.
دنباله‌دارهای کم‌مخاطب
طبیعتا سریال‌هایی که در فصل اول با استقبال فراوان مخاطبان رو‌به‌رو می‌شوند، ادامه پیدا می‌کنند، اما تلویزیون سریال‌های ناکام خود را در فصل دوم و سوم تولید می‌کند. غیر از «زیرخاکی 3» که سریال پربیننده‌ای است، امسال مجموعه‌های دنباله‌داری مانند «از سرنوشت 4» و «وضعیت زرد 2» از شبکه دو روی آنتن رفتند که به ترتیب تنها حدود 26 و 10 درصد بیننده داشتند. سریال «نجلا 2» هم با وجود کیفیت قابل قبول فصل اول، اما در فصل دوم ضعف‌های زیادی داشت و بیننده فراوانی جذب نکرد.
سریال‌های استانی ضعیف در شبکه‌های سراسری
پخش مجموعه‌هایی که در مراکز استان تولید شده‌اند از شبکه‌های سراسری تلویزیون به خودی خود نقطه ضعف نیست، ایراد آن جایی است که این سریال‌ها کیفیت لازم را نداشته باشند و در باکس اصلی سریال شبانه پخش شوند. شبکه دو امسال ابتدا مجموعه «جزر و مد» را که محصول صداوسیمای مرکز خوزستان بود پخش کرد و از اواخر دی‌ماه نیز سریال استانی «ابر می‌بارد» محصول صداوسیمای مرکز گیلان را روانه آنتن کرد. کمدی «جزر و مد» رضایت مخاطبان را جلب نکرد و «ابر می‌بارد» نیز چندان دیده نشد.
سریال‌هایی با قصه‌های مشابه
یکی از نقاط ضعف سریال‌هایی که امسال روی آنتن رفتند، تولید و پخش مجموعه‌هایی با موضوعات یا قصه‌های مشابه است. نوروز 1401، دو سریال «زیرخاکی 3» و «نجلا 2» با حال و هوای دفاع مقدس، همزمان از شبکه دو و سه پخش شدند. هرچند که قصه و ژانر این مجموعه‌ها متفاوت بود، اما بخشی از قصه هر دو سریال در فضای اردوگاه اسرا می‌گذشت. دو مجموعه «بی‌نشان» و «آتش سرد» هم از لحاظ محتوا و قصه شباهت‌هایی با یکدیگر داشتند. شخصیت مثبت هر دو سریال با بازی پرویز فلاحی‌پور، جانباز دوران دفاع مقدس بودند و با فساد مالی مبارزه می‌کردند. ازدواج فرزندان خانواده کاراکترهای مثبت و منفی قصه با یکدیگر و اختلاف میان آن‌ها، به دلیل تفاوت افکار و عقاید خانواده‌ها نیز از اتفاقات مشترک هر دو اثر بود. شباهت «آتش سرد» و «بی‌نشان» از سوی رضا ابوفاضلی کارگردان «آتش سرد» نیز با انتقاد همراه بود.
حضور بازیگران تکراری در سریال‌ها
علاوه بر موضوعات و فضای مشابه سریال‌ها، معضل دیگر مجموعه‌هایی که امسال روی آنتن رفتند، حضور بازیگران تکراری در چند سریال است. مریم کاویانی در فاصله‌ای کم با سه سریال «راز ناتمام»، «آتش سرد» و «آزادی مشروط» در شبکه یک، دو و سه دیده شد. پرویز فلاحی‌پور با «بی‌نشان» و پس از آن برای مدتی «آتش سرد» و «آزادی مشروط» را به صورت همزمان روی آنتن شبکه یک و دو داشت. مهران رجبی با «خوشنام»، «وضعیت زرد 2» و «آزادی مشروط»، فریبا متخصص با «برف بی‌صدا می‌بارد»، «آتش سرد» و «گیل دخت»، مجید واشقانی با «از سرنوشت 4»، «بی‌نشان» و «عملیات رعد»، کاظم هژیرآزاد با «بی‌نشان» و «بی‌همگان» و اکبر رحمتی با «آزادی مشروط» و «بی‌نشان» نیز از بازیگرانی هستند که حضور پررنگی در تلویزیون داشتند.
پخش مجموعه تکراری از شبکه سراسری
یکی دیگر از مواردی که در کارنامه سریالی تلویزیون به چشم می‌آید، پخش سریال‌های تکراری از شبکه‌های سراسری دو و پنج است. شبکه دو با آغاز ایام عزاداری محرم، یکی از آثار قدیمی و تکراری یعنی تله تئاتر «پیر وفا» را روانه آنتن کرد و پس از پایان آن نیز سریال تکراری دیگری یعنی «وفا» ساخته محمدحسین لطیفی را جایگزین کرد. مجموعه «پریدخت» به کارگردانی سامان مقدم نیز سومین سریال تکراری این شبکه بود که اوایل شهریور پخش شد. آنتن شبکه در 6 ماه دوم سال نیز از سریال تکراری خالی نبود. دی‌ماه دو مجموعه تکراری «رقص پرواز» و کمدی خارجی «بله آقای وزیر» روانه آنتن شدند. شبکه پنج نیز مردادماه بازپخش سریال «رسم عاشقی» محصول سال 84 و بهمن‌ماه تکرار سریال «پیدا و پنهان» محصول سال 91 را روی آنتن برد.
پخش یک سریال از ۲ شبکه
در سال 1401، شاهد یک اتفاق کم‌سابقه یعنی پخش یک سریال جدید همزمان از دو شبکه نیز بودیم. مجموعه پلیسی «شهباز» که ویژه شبکه پنج ساخته شد و قرار بود از این شبکه پخش شود، در کنداکتور شبکه یک هم جای گرفت و به صورت همزمان از این دو شبکه روی آنتن رفت. احتمالا این تصمیم به دلیل دیده شدن بهتر «شهباز» گرفته شده که در مقایسه با تولیدات شبکه پنج، کیفیت خوبی دارد. مجموعه تاریخی «گیل‌دخت» محصول شبکه آی‌فیلم نیز امسال به صورت همزمان از دو شبکه آی‌فیلم و یک روی آنتن می‌رود.
این مطلب با تغییراتی از روزنامه خراسان برداشته شده
پ
